Đã thành thông lệ, cứ vào ngày mùng 4 tháng giêng hàng năm, nhân dân các dân tộc huyện vùng cao Na Hang và du khách gần xa lại tụ hội về trung tâm Thị trấn Na Hang để tham dự Lễ hội Lồng Tồng - một ngày hội xuống đồng truyền thống của dân tộc Tày, mang theo niềm hy vọng một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Các tiết mục văn nghệ mang đậm nét văn hóa truyền thống được nhân dân các dân tộc thị trấn Na Hang biểu diễn tại lễ khai mạc
Lễ hội Lồng Tồng Thị trấn Na Hang xuân Ất Tỵ được chia thành hai phần gồm phần lễ và phần hội. Phần Lễ là nghi lễ cũng thần linh của Thầy Tào với những mâm cỗ co đủ các sản vật của địa phương do chính những bàn tay khéo léo, chịu thương, chịu khó của nhân dân làm ra để dâng lên trời đất, thần linh.
Phú Mo làm lễ cầu cho một năm mưa thuận gió hòa
Đặc biệt, còn có những hạt giống, theo quan niệm của bà con nơi đây, hạt giống tạo nên mùa màng, tạo ra sản phẩm lương thực cho con người. Sau lễ cúng, Ban tổ chức thực hiện nghi thức cày “Tịch điền” để lấy may, lấy phúc, dân khang, vật thịnh… Người thực hiện nghi thức này thường là người có uy tín trong cộng đồng, được nhân dân quý mến, tín nhiệm, họ sẽ cày những đường cày nghi thức đầu tiên như một sự lấy may cho việc sản xuất nông nghiệp của dân bản, mở đầu cho cuộc sống nhà nông trong năm mới.
Nghi lễ tịch điền mở đầu cho một năm sản xuất nông nghiệp của người dân địa phương
Phần hội được bắt đầu ngay sau tiếng trống hội vang rền, với nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, trò chơi dân gian, thể dục, thể thao đặc sắc, hấp dẫn như: tung còn, đánh yến, kéo co, đi cà kheo, bịt mắt bắt lợn…mà trong đó, vui nhất, đông người tham gia nhất là hội tung còn. Ngay giữa sân lễ hội, Ban Tổ chức đã chọn và đặt sẵn một cây tre cao khoảng 20m, Phần ngọn của cây tre được uốn thành một vòng tròn rồi dùng giấy hồng dán kín. Trò chơi ném còn xuất phát từ quan niệm, khi quả còn được tung lên hay ném đi, mang ý nghĩa tượng trưng cho mọi việc xui rủi, ốm đau, bệnh tật sẽ được rũ sạch, thay vào đó là sự ấm no, hạnh phúc. Nếu ném trúng vòng tròn và xuyên thủng làm rơi giấy là âm, dương giao hoà, cuộc sống sẽ sinh sôi, mùa màng sẽ bội thu.
Lễ hội Lông tông thị trấn Na Hang thu hút đông đảo du khách gần xa đêm tham quan và cổ vũ
Không khí lễ hội diễn ra thật tưng bừng náo nhiệt khi du khách gần xa được cùng nhau hòa mình vào những trò chơi dân gian, và cùng tìm hiểu và mua sắm những sản phẩm nông sản đặc sản của địa phương. Có thể thấy, Hội Lồng Tồng của người Tày là lễ hội cầu mùa điển hình, cả phần lễ lẫn phần hội đều phản ánh ước nguyện của dân làng là mong ước được mùa, người người khoẻ mạnh.
Một số trò chơi dân gian trong Lễ hội:
Trò chơi bịt mắt bắt dê
Trò chơi đi Khà Kheo
Không chỉ riêng thị trấn Na Hang, trong các ngày từ mùng 4 – 10 tháng Giêng, rất nhiều các địa phương khác trong huyện có đồng bào dân tộc Tày sinh sống sẽ tổ chức Lễ hội Lồng Tồng. Việc duy trì các Lễ hội truyền thống của dân tộc trong dịp Tết đến, Xuân về sẽ giúp cho nhân dân các dân tộc vùng cao có những điểm vui chơi bổ ích, đặc biệt đây cũng là nơi tụ hội, giao lưu của nhân dân và du khách thập phương, là dịp để những người con của quê hương tri ân với nguồn cội, tổ tiên sau một năm công tác, học tập trên khắp mọi miền của Tổ quốc. Đồng thời, nhằm giới thiệu, quảng bá về tiềm năng, thế mạnh phát triển văn hóa, du lịch, góp phần gìn giữ, phát huy và tôn vinh bản sắc văn hóa các dân tộc, giáo dục lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa tinh thần cho nhân dân.
Thực hiện: Minh Trí
