Ngoài những lợi thế về phong cảnh tự nhiên, hệ sinh thái rừng nguyên sinh đa dạng, phong phú. Những năm qua, huyện Na Hang đã tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, xúc tiến đầu tư, vận động người dân tham gia phát triển du lịch gắn với giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc. Trong đó, đặc biệt là phát triển mô hình du lịch cộng đồng Homestay gắn với bản sắc văn hóa nhà sàn của người Tày.
Ngôi nhà sàn truyền thống của người Tày giờ đây cũng có thể làm du lịch
Trong căn nhà sàn truyền thống của ông La Văn San, thôn Nà Khá, xã Năng Khả. Trước đây, gia đình ông chưa bao giờ nghĩ đến làm du lịch, còn bỡ ngỡ, lo lắng lắm, không biết có mang lại hiệu quả không. Năm 2016, được sự hỗ trợ của chính quyền, người dân ở thôn Nà Khá đã bắt đầu làm quen với du lịch cộng đồng homestay. Được tham gia lớp tập huấn do cán bộ văn hóa huyện tổ chức, hướng dẫn về cách trang trí nhà cửa, cách nấu nướng và đón tiếp khách nên mọi người mới dần dần làm quen, vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Cũng trong năm 2016, từ nguồn vốn gia đình tích góp được, ông San đã mạnh dạn đầu tư chỉnh trang nhà cửa, mua thêm vật dụng cần thiết, san lấp mặt bằng bên ngoài,… tổng chi phí hết hơn 130 triệu. Hiện nay, gia đình ông có thể đảm bảo cho trên 20 khách nghỉ lại giá trung bình từ 40 đến 100 nghìn đồng/ ngày/người tùy theo nhu cầu về ăn uống hay chế độ phục vụ. Từ đó đến nay, mô hình homestay của gia đình ông đã đón nhiều lượt khách du lịch cả trong và ngoài nước cùng đến tham quan, nghỉ tại gia đình. Giờ đây, ngôi nhà sàn không chỉ là nơi ở của gia đình mà còn có thể kiếm thêm thu nhập nhờ làm du lịch Homestay.
Ngôi nhà sàn của người Tày có đặc điểm khá rộng, chia thành nhiều gian mỗi gian sẽ có một chức năng riêng. Nếu quan sát kỹ có thể thấy phần lớn những ngôi nhà sàn của người Tày ở xã Năng Khả được lợp bằng lá cọ, sử dụng các loại gỗ có độ bền cao. Dưới nhà sàn, thường để một cái máng dùng để đựng nước, khi khách đến chơi nhà có thể rửa tay chân. Cầu thang lên nhà thường là 9 bậc, người Tày ở đây quan niệm mỗi bậc thang tượng trưng cho một vía của người phụ nữ đang sống trong ngôi nhà đó, nếu làm bậc cầu thang là số lẻ thì mọi người trong nhà đều bình yên và may mắn và làm ăn tiến tới. Gầm sàn là nơi để các dụng cụ sản xuất như: cày, bừa, cuốc, xẻng, dao; nơi nhốt gia súc, gia cầm. Đặc điểm này làm nên nét đặc trưng rất riêng biệt trong văn hóa dựng nhà của người Tày nơi đây với các dân tộc, vùng miền khác.
Theo ông Ông La Văn Đường, Phó Chủ tịch UBND xã Năng Khả, hiện thôn Nà Khá có 13 trên tổng số 131 hộ gia đình đang phát triển mô hình du lịch homestay. Các mô hình Homestay này đều được xây dựng dựa trên truyền thống của đồng bào dân tộc Tày tại địa phương. Để phục vụ du khách thôn đã thành lập ra một câu lạc bộ hát then riêng, xây dựng cơ sở vật chất, đảm bảo vệ sinh môi trường và các điều kiện phục vụ du khách , gắn với các tour tuyến du lịch, sản xuất các sản phẩm lưu niệm mang đặc thù địa phương.
Sáng tạo trong cách làm, khai thác tốt tiềm năng tự nhiên kết hợp nét đẹp truyền thống vốn có, cùng với sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền, tin rằng du lịch cộng đồng homestay sẽ có những bước tiến bền vững, vừa đem lại nguồn lợi kinh tế cho địa phương, vừa góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc miền núi Na Hang.
Bài, ảnh: Hà Huế
