Cao chanh được sản xuất từ chanh tươi thơm mát, hòa lẫn với hương vị rừng núi đang trở thành món gia vị không thể thiếu trong bữa cơm của mỗi gia đình đồng bào dân tộc Tày ở xã Khâu Tinh huyện Na Hang.
Sản phẩm cao chanh được đóng chai
Ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch UBND xã Khâu Tinh cho biết: Cao chanh thực chất chính là nước cốt chanh được người dân chế biến bằng phương thức truyền thống dùng để thay nước chấm thức ăn. Trước đây, giống chanh địa phương một năm chỉ cho một lứa quả, quả rất sai nhưng đầu ra không có. Chính vì vậy, người dân đã sáng tạo ra cách chưng cất nước cốt chanh sử dụng cho cả năm.
Thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), xã Khâu Tinh đã lựa chọn rau an toàn và cao chanh để tập trung phát triển gắn với việc xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu cho sản phẩm để tạo hướng đi bền vững cho phát triển nông nghiệp tại địa phương. UBND xã đã giao HTX Dịch vụ nông nghiệp Khâu Tinh liên kết với các hộ trong xã phát triển cao chanh và rau an toàn. Anh Bàn Văn Ta, Giám đốc HTX cho biết, HTX hiện có 11 thành viên tham gia phát triển sản phẩm. Làm cao chanh có rất nhiều công đoạn từ việc hái quả, rửa quả thật sạch rồi vắt chanh và đem phơi qua nắng. Trước đây, khi làm cao chanh, anh Ta phải vắt bằng thủ công, để giảm sức lao động, anh mày mò sáng tạo ra máy ép chanh cả quả. Thiết bị ép chanh hiện có thể ép 40 đến 50kg chanh trong vòng 1 giờ, tăng gấp 2,5 lần so với vắt chanh thủ công.
Sau quá trình ép nước chanh, cao chanh được pha chế với tỷ lệ muối phù hợp rồi đem phơi nắng khoảng 4 đến 5 ngày để loại bỏ lớp váng bám trên bề mặt, khi nước chanh ngả sang màu đặc trưng là có thể đem ra sử dụng được. Trong gần 2 năm qua, anh Ta đã đem sản phẩm đi tặng, mời bạn bè dùng thử và nhận được nhiều lời khen. Người ta thích bởi cao chanh làm hoàn toàn bằng thủ công, không có chất hóa học, rất lành tính, pha với nước mắm hoặc muối, tỏi ớt, hạt tiêu rừng mà chấm thịt luộc, rau luộc thì thật khó quên.
Hiện HTX đang hoàn thiện hồ sơ để xin được cấp chứng nhận đủ điều kiện về vệ sinh, an toàn thực phẩm và thực hiện các bước đăng ký thương hiệu nhãn hiệu sản phẩm cao chanh Khâu Tinh. Hiện nay, sản phẩm cao chanh vẫn chưa được nhiều thị trường biết đến. Do đó, tới gian tới, HTX sẽ đưa sản phẩm cao chanh tham gia hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh nhằm đẩy mạnh quảng bá, bán được nhiều sản phẩm hơn. Đồng thời, UBND xã tiêp tục rà soát diện tích đất nông nghiệp để quy hoạch phát triển vùng chanh; tiến hành liên kết để tạo đầu ra cho sản phẩm, nâng cao thu nhập cho người dân.
Bài, ảnh: Hà Huế
